Fałszerstwa dywersyjne.

Fałszerstwa prób koronowo-markowych Wydania Ministerialnego z 1919 r.

Fałszerstwa na szkodę filatelistów czy wydanie dywersyjne?
W niniejszym artykule postaram się opowiedzieć na zadane  w podtytule pytanie. Co sądzić o fałszerstwach kartonowych prób. Fałszerstwa na szkodę filatelistów czy próby wydania dywersyjnego przygotowanego do wprowadzenia na terenie Rzeczpospolitej w związku z działaniami związanymi z plebiscytem. W styczniu 1919 r. nastąpiła unifikacja obszaru Polski. W pierwszym okresie nie objęła ona waluty. Stąd na obszarze dawnego zaboru austriackiego i części dawnego zaboru rosyjskiego obowiązywała waluta koronowa, a w pozostałych częściach waluta markowa. Dlatego Ministerstwo P. i T. wydało tym samym czasie 27 stycznia 1919 r. znaczki w dwóch walutach  o identycznych  wzorach rysunku , ale różniące się  kolorem i walutą. Są to znaczki oznaczone w katalogu Fischer numerami Fi 73-84 waluta koronowa i  Fi 85-96 waluta markowa.  Wydania te składały się z 12 znaczków  w pięciu wzorach rysunku lecz w różnych  walutach. Pierwszy wzór składał się z czterech znaczków o nominałach 3,5,10,15 ( h. lub f.). Drugi to trzy znaczki  o wartości 20,25,50 ( h. lub f.)Trzeci  składał się z też z trzech znaczków  1,1,5o,2 (K. lub Mk.). Pozostałe dwa wzory reprezentowane są przez pojedyncze znaczki o nominale 2,5o i 5 (K. lub Mk.). Druk typograficzny znaczków był wykonywany  w drukarni Ministerstwa P. i T. Maszyny  płaskie umożliwiały druk czterech arkuszy  stu znaczkowych małego formatu (dwa pierwsze wzory) lub dwóch arkuszy dużego formatu. Na każdym górnym marginesie arkusza sprzedażnego stu znaczkowego umieszczone są liczby rozrachunkowe.

Próby oryginalne 5Mk na papierze białym kartonowym.

 

Tyle na temat historii i produkcji tego wydania. Dalej zajmę się fałszerstwami  prób. Literatura  związana z tymi fałszerstwami jest bardzo uboga i składa się niewielkiej wzmianki  w artykule  Czesława Danowskiego- Znaczki w walce o Śląsk HBF 1977 r. Zeszyt  XXVIII . W tekście tym autor  sugeruje że wydanie to zostało zamówione przez firmę filatelistyczną  B.K. z Wrocławia w drukarni Wiener Kunstdruckerei  Und Litografia (Wiedeńska Drukarnia Artystyczna i Litograficzna). Twierdzi on że 1946 r. widział oryginalną kopie maszynopisu  wraz stemplami Firmy B.K., w którym to piśmie  firma ta pisze: „Zamówienie moje dotyczyło znaczków  polskich w określonych ilościach i w nieprzekraczalnym terminie umowy. Nie interesują mnie wzory przesłane do akceptacji  i to po terminie. Zaznaczam że o ile zamówionych znaczków polskich nie otrzymam w całości do końca października br. Zamówienie moje proszę traktować jako anulowane.”  Jak mówi były szef wydziału W I (wywiadu) Polskiego Komisariatu Plebiscytowego na Śląsku-Józef Gawrych, dokumenty te mogły pochodzić z archiwum szefostwa propagandy niemieckiego Komisariatu do spraw Plebiscytu .Uzasadniał to tym, że właściciel firmy B.K. był zastępcą szefa propagandy w tymże Komisariacie, a zarazem pracownikiem wywiadu niemieckiego ds. Plebiscytu. Za tą koncepcją przemawiały też szczegóły wyglądu akt. I tyle praktycznie na temat tego wydania w literaturze. Jak dotąd nikt nie dokonał zestawień tego wydania. Spróbuję wykonać taki wykaz.  Z moich wieloletnich doświadczeń wnika że fałszywe próby tego wydania zostały wykonane w czterech nominałach dla każdej waluty. Są to dla waluty koronowej znaczki o nominale 3h.,50h.,1,5oK.,5K. Dla waluty markowej 15f.,20f.,1Mk.,5Mk. Znaczki wykonano na papierze białym kartonowym, chodź zdarzają się też ale bardzo rzadko egzemplarze na  grubym  sztywnym kartonie w kolorze niebieskim. Najczęściej posiadają u góry liczbę rozrachunkową, o różnych nominałach .Tak jak by były przesłane do akceptacji tylko górne paski arkuszy. Co widać na zdjęciu. Poniżej pokazuję zdjęcia fałszerstw poszczególnych nominałów i przykładowy zestaw czterech barw jednego znaczka.

Zdjęcie fałszywych prób markowo-koronowych na papierze kartonowym białym i niebieskim (brak znaczka 20f.). Różne nominały i wzory rysunku.

 

Zdjęcie czterech kolorów fałszywej próby jednej wartości: 1Mk.

Barwy znaczków to  kolor: czarny, czerwony, niebieski i żółty . Każdy  z nominałów fałszerstw  występuje w tych czterech kolorach. Druk mało wyraźny w szczególności przy kolorze żółtym i poprawiający  w kolejnych barwach, aż do najbardziej wyraźnego koloru czarnego. Najbardziej zastanawiające w tym wydaniu jest to że wydrukowano falsyfikaty po jednej sztuce dla każdego rysunku wzoru. Nie powtarzają się też wartości nominału w poszczególnych walutach. Nie dotyczy to tylko najwyższego nominału 5 K. lub Mk. Tą najwyższą wartość sfałszowano dla oby wydań. Takie zestawienie wzorów i nominałów wskazuje raczej że są to wzory do akceptacji niż fałszerstwa na  szkodę filatelistów. Świadczy o tym też stosunkowo niewielka ilość egzemplarzy  znaczków w zbiorach filatelistów i rzadkość występowania na rynku. Powyższy artykuł jest zaproszeniem do dyskusji na temat tego wydania. Proszę o wiadomości w przypadku posiadania dokumentów lub wiedzy o tym temacie. Jeśli Państwo posiadacie inne wnioski lub zdanie o tym wydaniu, proszę o zabranie głosu w dyskusji. Poszukuję też  znaczków z tego fałszerstwa, chciałbym odtworzyć cały górny pasek z liczbami rozrachunkowymi, najchętniej wszystkich wartości.

Pozdrawiam Państwa. Czekam na uwagi i wiadomości.

Maciek Luberda

Literatura:

Polskie Znaki Pocztowe, Tom I, Wydawnictwo Ruch 1960 r.

Czesław Danowski „Znaczki w walce o  Śląsk”- HBF  Zeszyt XXVIII, 1977 r.

Katalog Polskich Znaków Pocztowych, Fischer, 2010 r.